Tóm tắt

Gen Z tại Việt Nam đang dần nhận ra tầm quan trọng của việc lập kế hoạch tài chính cá nhân từ sớm. Bài viết này sẽ giúp bạn:

• Hiểu rõ vì sao cần lập kế hoạch tài chính ngay khi còn trẻ.
• Nắm 5 bước cơ bản để xây dựng một kế hoạch chi tiêu – tiết kiệm – đầu tư phù hợp với Gen Z.
• Khám phá các mẹo, công cụ và phương pháp quản lý tài chính tối ưu.
• Thực hành những thói quen tài chính lành mạnh để đạt mục tiêu ngắn hạn và dài hạn.

Vì sao Gen Z cần lập kế hoạch tài chính cá nhân?

1. Để không “rỗng ví” mỗi cuối tháng

Rất nhiều bạn trẻ Gen Z hiện nay gặp tình trạng: lương vừa về là tiêu gần hết trong vài ngày – nào là ăn uống, cà phê, mua sắm, đi chơi. Đến cuối tháng thì không còn đồng nào và phải chờ lương mới. Nguyên nhân là vì chưa có kế hoạch tài chính cá nhân rõ ràng. Khi bạn không biết mình tiêu bao nhiêu, tiêu vào đâu, thì tiền rất dễ “bốc hơi” mà không kiểm soát được. Việc lập kế hoạch tài chính cá nhân sẽ giúp bạn chủ động phân chia tiền lương mỗi tháng thành các phần: chi tiêu thiết yếu, tiết kiệm, đầu tư, và giải trí – nhờ đó bạn sẽ không bị thiếu tiền bất ngờ.

2. Để có sẵn tiền khi gặp chuyện không may

Cuộc sống không phải lúc nào cũng suôn sẻ. Có lúc bạn có thể bị ốm, mất việc, hoặc cần sửa xe, trả viện phí… Nếu bạn không có sẵn một khoản tiền dự phòng, bạn sẽ rất khó xoay sở. Đó là lý do bạn cần lập kế hoạch tài chính cá nhân để có thể dành ra một phần tiền tạo quỹ khẩn cấp. Khi có tiền dự phòng, bạn sẽ cảm thấy an tâm hơn và không bị hoảng loạn khi xảy ra chuyện bất ngờ.

3. Để xây dựng tương lai tài chính vững chắc từ sớm

Năm 2025, có rất nhiều cơ hội đầu tư, tiết kiệm và công nghệ hỗ trợ tài chính. Nếu Gen Z biết cách quản lý tiền bạc từ sớm, bạn sẽ có nền tảng vững chắc để mua xe, học thêm, đi du lịch, hoặc đầu tư sinh lời. Lên kế hoạch sớm giúp bạn không chỉ sống ổn trong hiện tại mà còn hướng đến tương lai tự chủ tài chính.

5 bước lập kế hoạch tài chính cá nhân cho Gen Z

Bước 1: Đánh giá hiện trạng tài chính

• Thu nhập: Tổng hợp lương, thu nhập freelance, hoa hồng… trong 6 tháng gần nhất.
• Chi tiêu: Liệt kê các khoản cố định (nhà, điện, internet) và biến đổi (ăn uống, giải trí).
• Tài sản & nợ: Ghi nhận số dư tiết kiệm, khoản vay tín dụng, thẻ tín dụng đang sử dụng.

Bước 2: Xác định mục tiêu ngắn hạn và dài hạn

• Ngắn hạn (6–12 tháng): Ví dụ: du lịch, mua điện thoại, quỹ khẩn cấp.
• Dài hạn (1–5 năm): Ví dụ: mua xe máy, học cao học, đầu tư chứng khoán hoặc bất động sản nhỏ lẻ.

Bước 3: Lập ngân sách và phân bổ tỷ lệ

Áp dụng quy tắc 50/20/30 hoặc 6 chiếc lọ:

• 50% cho nhu cầu thiết yếu, 20% tiết kiệm/quỹ khẩn cấp, 30% chi tiêu linh hoạt.
• Hoặc chia thành 6 phần: chi tiêu, tiết kiệm dài hạn, giáo dục, tận hưởng, tự do tài chính, từ thiện.

Bước 4: Thiết lập quỹ khẩn cấp và quỹ mục tiêu

• Mở tài khoản tiết kiệm riêng cho quỹ khẩn cấp (3–6 tháng chi tiêu) và quỹ mục tiêu (mua sắm, du lịch).
• Cài đặt lệnh chuyển tự động mỗi tháng để đảm bảo tính kỷ luật.

Bước 5: Theo dõi – đánh giá – điều chỉnh

• Duy trì thói quen ghi chép chi tiêu (app hoặc sổ tay).
• Cuối tháng, so sánh thực tế với ngân sách, rút kinh nghiệm và điều chỉnh cho tháng sau.

Công cụ và phương pháp “chất” cho Gen Z

1. Ứng dụng quản lý tài chính

Các app như Money Lover, Spendee hay tính năng ngân hàng số rất hữu ích. Đặc biệt, nếu bạn muốn tiết kiệm hiệu quả, hãy tải ngay ứng dụng 1Long – ứng dụng tích luỹ tài chính cá nhân có lợi nhuận tốt nhất cho người Việt. Với 1Long, bạn có thể đặt mục tiêu tiết kiệm, theo dõi tiến độ và xây dựng thói quen tài chính lành mạnh một cách dễ dàng.

2. Phương pháp Kakeibo & Zero-Based Budgeting

• Kakeibo: Ghi chi tiết mọi khoản chi tiêu theo nhật ký của người Nhật, giúp nhận diện “rút tiền vô thức”.
• Zero-Based Budgeting: Phân bổ từng đồng thu nhập vào các mục cố định, đảm bảo không dư thừa hay thiếu hụt.

3. “Financial Personality Test” – Hiểu phong cách tài chính

Sự kiện “Mùa gieo tài chính” ra mắt bài Test tính cách tài chính dành riêng cho Gen Z với 15 câu hỏi ngắn, giúp phân nhóm “Công Phong Cách”, “Quạ Tích Lũy”… và gợi ý cách cải thiện cụ thể. 

Mẹo nhỏ để “bớt lo âu” tài chính

1. Chia nhỏ mục tiêu: Thay vì mục tiêu lớn, hãy đặt mục tiêu tiết kiệm theo tuần hoặc tháng.
2. Hạn chế mua sắm ngẫu hứng: Áp dụng “rule 24h” – chờ 24 giờ trước khi chốt đơn online.
3. Tận dụng ưu đãi ngân hàng cho Gen Z: Ví dụ gói ZFin của VietinBank: miễn phí tài khoản, cashback, quỹ đầu tư ngay trên app.
4. Học đầu tư, tích luỹ nhỏ: Bắt đầu với ETF, chứng chỉ quỹ, hoặc 1Long với số tiền vài trăm nghìn mỗi lần.
5. Mạng lưới & mentor: Kết nối với bạn bè, chuyên gia tài chính để học hỏi kinh nghiệm và duy trì động lực.

Việc lập kế hoạch tài chính cá nhân không chỉ dành cho người có thu nhập cao hay đã đi làm lâu năm. Ngay từ giai đoạn Gen Z – khi bạn bắt đầu có thu nhập đầu tiên – hãy áp dụng 5 bước trên: đánh giá hiện trạng, xác định mục tiêu, lập ngân sách, xây quỹ và theo dõi thường xuyên. Kết hợp với công cụ số, phương pháp quản lý hiện đại và mẹo kiểm soát chi tiêu, bạn sẽ xây dựng nền tảng tài chính vững chắc, sẵn sàng cho những kế hoạch lớn trong tương lai. Hãy bắt đầu hành trình “tự do tài chính” của bạn ngay hôm nay!

Xây dựng tài chính bền vững cùng 1Long

Tải ứng dụng