Ngày nay, việc lập kế hoạch tài chính cá nhân không còn là chuyện “dành cho người giàu” mà đã trở thành nhu cầu thiết yếu với mọi người, từ sinh viên, nhân viên văn phòng đến các chủ doanh nghiệp nhỏ. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá mẫu kế hoạch tài chính cá nhân được tham khảo dựa trên phương pháp của Tiến sĩ Đinh Thị Thanh Vân – giảng viên, nhà nghiên cứu kinh tế nổi tiếng tại Việt Nam, đồng thời cũng mượn thêm một số tư tưởng của Tiến sĩ Laurence Kotlikoff (Boston University) về “smoothing living standards” trong lập kế hoạch tài chính.

Kế hoạch tài chính cá nhân là gì và gồm những phần nào?

Kế hoạch tài chính cá nhân là bản tổng hợp giúp bạn hiểu rõ tình hình tài chính hiện tại, lên mục tiêu cụ thể, và đưa ra các chiến lược phù hợp để đạt được các mục tiêu đó. Một kế hoạch hiệu quả thường gồm 5 phần chính:

1. Đánh giá hiện trạng: Thu nhập (lương, thu nhập thụ động), chi tiêu cố định và biến đổi, nợ nần, tài sản đang có.
2. Xác định mục tiêu: Ngắn hạn (3–6 tháng), trung hạn (1–3 năm), dài hạn (5–10 năm). Ví dụ: quỹ khẩn cấp, mua xe, mua nhà, quỹ hưu trí.
3. Lập ngân sách: Phân bổ % thu nhập cho các mục: chi tiêu (50%), tiết kiệm khẩn cấp (20%), đầu tư (20%), giáo dục – giải trí (10%).
4. Chiến lược tiết kiệm & đầu tư: Quyết định tỷ lệ tiết kiệm “pay yourself first” theo Kotlikoff (Rule 6: Pay yourself first).
5. Theo dõi & điều chỉnh: Hàng tháng/ quý bạn đánh giá lại để đảm bảo đang đi đúng lộ trình.

Vì sao nên tham khảo kế hoạch tài chính của chuyên gia?

Hiện nay có rất nhiều mẫu KHTC trên mạng, tuy nhiên, các mẫu từ chuyên gia thường được đánh giá cao nhờ tính thực tiễn. Ví dụ như phương pháp của TS. Đinh Thị Thanh Vân được xây dựng dựa trên kinh nghiệm giảng dạy và hướng dẫn thực tế hàng ngàn học viên, đặc biệt phù hợp với thu nhập và thói quen chi tiêu của người Việt.

Ngoài ra, nguyên lý “làm mịn mức sống” (smoothing living standards) từ TS. Kotlikoff giúp bạn phân bổ tài nguyên hợp lý qua từng giai đoạn cuộc sống – không chỉ tiết kiệm mà còn đầu tư để giữ mức sống ổn định cả khi nghỉ hưu.

7 bước xây dựng kế hoạch tài chính cá nhân bền vững

Dưới đây là quy trình bạn có thể áp dụng ngay, kể cả khi bạn chưa từng làm kế hoạch tài chính trước đó:

1. Ghi lại thu nhập – chi tiêu: Sử dụng app ghi chép hoặc Excel.
2. Đặt mục tiêu rõ ràng: Ví dụ, trong 1 năm tới bạn muốn có 50 triệu đồng làm quỹ dự phòng.
3. Xây dựng quỹ khẩn cấp: Đủ để chi tiêu trong 3–6 tháng nếu mất thu nhập đột ngột.
4. Lập ngân sách hàng tháng: Theo mô hình 50-30-20 (50% nhu cầu thiết yếu, 30% mong muốn, 20% tiết kiệm/đầu tư).
5. Tối ưu dòng tiền nhàn rỗi: Gửi tiết kiệm có kỳ hạn, đầu tư vào quỹ mở, ETF, hoặc trái phiếu nếu bạn mới bắt đầu.
6. Đánh giá rủi ro và bảo hiểm: Kiểm tra xem bạn đã có bảo hiểm sức khỏe, nhân thọ cần thiết chưa.
7. Theo dõi và điều chỉnh định kỳ: Mỗi quý nên xem lại kế hoạch và điều chỉnh theo thực tế.

Chia tỷ lệ như thế nào giữa tiết kiệm và đầu tư?

Đây là câu hỏi phổ biến khi mọi người bắt đầu làm kế hoạch tài chính: "Tôi nên tiết kiệm bao nhiêu, đầu tư bao nhiêu?"

Câu trả lời không cố định, nhưng có một số nguyên tắc tham khảo:

• 10% - 20% cho tiết kiệm khẩn cấp nếu chưa đủ quỹ dự phòng.
• 10% - 20% cho các hình thức đầu tư sinh lời dài hạn.
• Phần còn lại phục vụ nhu cầu thiết yếu và chi tiêu cuộc sống.
• Nếu thu nhập tăng lên, hãy tăng tỷ lệ đầu tư dần để tài sản tích lũy nhanh hơn.

Mẫu bảng kế hoạch tài chính cá nhân đơn giản (tham khảo)

Lưu ý cho người mới bắt đầu lập kế hoạch tài chính cá nhân

Nếu bạn chưa từng làm kế hoạch tài chính trước đó, đừng lo. Hãy bắt đầu từ những bước nhỏ và dễ nhất, ví dụ:

• Ghi chép chi tiêu hằng ngày
• Đặt một mục tiêu ngắn hạn: "Tôi sẽ tiết kiệm 3 triệu trong 3 tháng tới"
• Tránh nợ tiêu dùng không cần thiết
• Tham khảo các công cụ hỗ trợ như ứng dụng lập kế hoạch hoặc bảng tính mẫu
• Ưu tiên kênh an toàn như tiết kiệm, sau đó mới dần dần tìm hiểu đầu tư

Kết luận: Tiết kiệm và đầu tư nên song hành

Một kế hoạch tài chính hiệu quả không chỉ dừng lại ở việc tiết kiệm, mà còn hướng đến đầu tư hợp lý để tài sản tăng trưởng bền vững. Để làm được điều đó, bạn cần:

• Tư duy rõ ràng về dòng tiền cá nhân
• Kỷ luật trong quản lý chi tiêu
• Linh hoạt trong điều chỉnh mục tiêu theo thời gian

Hành động ngay hôm nay: Gửi tiết kiệm và lên kế hoạch đầu tư

Nếu bạn đang tìm kiếm công cụ để bắt đầu:

• Gửi tiết kiệm linh hoạt cùng 1Long – phù hợp cho cả người mới lẫn người đã có kinh nghiệm.
• Lên kế hoạch đầu tư cùng LUMO – hệ thống giúp bạn phân bổ danh mục phù hợp với từng mục tiêu tài chính.

Hãy để tiền bạc trở thành công cụ phục vụ cuộc sống của bạn, không phải là gánh nặng.

Bắt đầu từ hôm nay – kế hoạch tài chính cá nhân sẽ là bước đầu tiên đưa bạn đến sự ổn định và an tâm dài hạn.

Xây dựng tài chính bền vững cùng 1Long

Tải ứng dụng