Trong các hợp đồng vay vốn ngân hàng, cụm từ “biên độ lãi suất” thường xuyên xuất hiện, đặc biệt là với các khoản vay có lãi suất thả nổi (lãi suất linh hoạt theo thị trường). Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ khái niệm và cách tính biên độ này. Vậy biên độ lãi suất là gì? Nó ảnh hưởng thế nào đến chi phí vay và làm sao để tính biên độ lãi suất chính xác nhất? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ từ A đến Z!

1. Biên độ lãi suất là gì?

Biên độ lãi suất (spread) là phần lãi suất cố định cộng thêm vào lãi suất tham chiếu (thường là lãi suất tiết kiệm kỳ hạn 12 tháng, lãi suất liên ngân hàng, hoặc lãi suất cơ sở do ngân hàng quy định) để tạo thành lãi suất vay thực tế mà bạn phải trả hàng tháng hoặc hàng quý.

Công thức tổng quát:

Lãi suất vay = Lãi suất tham chiếu + Biên độ lãi suất

Biên độ này thể hiện khoản lợi nhuận mà ngân hàng kỳ vọng, cũng như mức độ rủi ro mà họ đánh giá từ khoản vay của bạn.

2. Cách tính biên độ lãi suất

Nếu ngân hàng chỉ công bố tổng lãi suất cho vay, bạn hoàn toàn có thể suy ra biên độ lãi suất theo cách đơn giản sau:

Biên độ lãi suất = Lãi suất vay thực tế – Lãi suất tham chiếu

Ví dụ minh họa:

Giả sử bạn vay tại ngân hàng với mức lãi suất thả nổi là 10%/năm, và lãi suất tiết kiệm 12 tháng (lãi suất tham chiếu) là 7%/năm:

Biên độ lãi suất = 10% - 7% = 3%

Điều này có nghĩa ngân hàng đang áp dụng biên độ lãi suất 3%/năm cho khoản vay của bạn.

3. Biên độ lãi suất cao hay thấp thì tốt?

Câu trả lời tùy thuộc vào loại lãi suất bạn đang áp dụng:

• Với lãi suất cố định: Biên độ không thay đổi. Bạn dễ dự đoán chi phí vay, nhưng có thể phải chịu mức lãi suất cao hơn thị trường nếu lãi suất giảm.
• Với lãi suất thả nổi: Biên độ cố định, nhưng lãi suất tổng thể có thể tăng hoặc giảm theo thị trường. Do đó, hiểu rõ biên độ giúp bạn đánh giá tính ổn định và rủi ro tài chính trong tương lai.

Lưu ý: Một số ngân hàng đưa ra lãi suất ưu đãi trong 6 – 12 tháng đầu (rất thấp), sau đó áp dụng lãi suất thả nổi = lãi suất tham chiếu + biên độ. Do đó, hãy hỏi kỹ ngân hàng biên độ cụ thể là bao nhiêu và cách họ xác định lãi suất tham chiếu trước khi ký hợp đồng.

4. Các yếu tố ảnh hưởng đến biên độ lãi suất

Ngân hàng sẽ căn cứ vào nhiều yếu tố để đưa ra biên độ lãi suất:

5. Lưu ý theo dõi biên độ lãi suất khi vay vốn

Việc theo dõi biên độ lãi suất không chỉ đơn thuần là nhìn vào con số phần trăm mà còn cần hiểu cách ngân hàng áp dụng và điều chỉnh nó theo từng thời kỳ. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng giúp bạn kiểm soát tốt hơn khoản vay của mình:

+ Hiểu rõ lãi suất tham chiếu mà ngân hàng sử dụng

Mỗi ngân hàng có thể dùng một loại lãi suất tham chiếu khác nhau như: lãi suất tiết kiệm kỳ hạn 12 tháng, lãi suất liên ngân hàng, hoặc lãi suất cơ sở do chính ngân hàng công bố. Do đó, hãy hỏi kỹ loại lãi suất tham chiếu và tần suất cập nhật của nó (theo tháng, quý hay năm).

+ Kiểm tra cách tính lãi suất sau thời gian ưu đãi

Thông thường, các khoản vay có lãi suất ưu đãi cố định trong 6–12 tháng đầu. Sau đó, ngân hàng sẽ áp dụng lãi suất thả nổi = lãi suất tham chiếu + biên độ. Nếu không theo dõi kỹ, bạn có thể bất ngờ khi mức lãi suất tăng mạnh sau ưu đãi.

+ So sánh biên độ giữa các ngân hàng

Cùng một mức lãi suất tham chiếu, nhưng biên độ khác nhau sẽ khiến tổng lãi suất bạn phải trả khác xa nhau. Một biên độ thấp hơn 1% có thể giúp bạn tiết kiệm hàng triệu đồng mỗi năm. Nên tham khảo ít nhất 3 – 5 ngân hàng để đưa ra lựa chọn tốt nhất.

+ Ước lượng khả năng tài chính khi lãi suất biến động

Với các khoản vay dài hạn, lãi suất thị trường có thể tăng, kéo theo lãi suất bạn phải trả tăng theo. Do đó, hãy tính trước kịch bản xấu nhất: lãi suất tham chiếu tăng, cộng thêm biên độ cố định – liệu bạn có đủ khả năng trả nợ?

+ Theo dõi định kỳ để đánh giá lại phương án tài chính

Hãy dành thời gian 3 – 6 tháng/lần để xem lại lãi suất đang áp dụng cho khoản vay của mình. Nếu mức lãi suất hiện tại quá cao, bạn có thể cân nhắc tái cơ cấu khoản vay hoặc chuyển sang ngân hàng khác với biên độ thấp hơn.

Hiểu rõ biên độ lãi suất là gì và cách tính như thế nào sẽ giúp bạn chủ động quản lý tài chính, tránh bị động khi lãi suất thị trường biến động. Trong bối cảnh lãi suất tại Việt Nam có nhiều thay đổi, việc nắm bắt và so sánh các biên độ giữa các ngân hàng là bước đi thông minh trước khi đưa ra quyết định vay vốn.

Xây dựng tài chính bền vững cùng 1Long

Tải ứng dụng